Als de stilte vandaag om acht uur oorverdovend valt en de Nederlandse vlag half stok tegen de blauwe hemel wappert zal zonder twijfel het beklemmende gevoel dat ik ieder jaar heb weer terug komen. In twee minuten tijd sta ik dan even stil, stil om te overdenken.

Maar wat precies? Natuurlijk, de verschikkingen van de Tweede Wereld Oorlog en alle oorlogen die daarop zijn gevolgd.
Misschien werd ik me de dodenherdenking pas echt bewust rond 1990 toen ik ‘ontdekte’ dat het hart van Middelburg, de stad waarin ik opgroeide, op 14 mei 1940 volledig weg gebombardeerd werd. Van de abdij die ik zo goed kende stonden enkel nog de muren. De stad laat zich aanzien als een prachtige oude stad, maar als je het wilt zien zijn de littekens alom aanwezig.

Dronten is natuurlijk niet verwoest in de oorlog, immers daar waar wij vanavond zullen herdenken golfde toen nog de zee. Maar ondanks dat heeft ons dorp een bijzondere traditie weten op te bouwen door de Airgunners jaarlijks hier heen te halen die over het IJsselmeer hebben gevolgen en waarvan er ook vele zijn neergestort in het water.

Ik vind het ontroerend om die oude mannen, voor zo ver nog mogelijk, stram marcherend het Redeplein op te zien komen.

Maar ik vroeg me af wat wat ik nu herdenk vandaag. Het is niet eenvoudig om dat in woorden te vatten. Maar ikzelf, mijn generatie, kan zich een oorlog of de dreiging van een oorlog nauwelijks voorstellen. Vaag kan ik me de laatste jaren van de Koude Oorlog herinneren waarin de omwentelingen in de Sovjet Unie plaatsvonden. De angst en spanning bij de volwassenen begreep ik toen niet, maar voelde ik wel. Maar angst voor een oorlog kun je dat nauwelijks noemen.

Ik kan me, met heel veel fantasie niet voorstellen dat we als Nederland opnieuw in oorlog zullen komen zoals dit gebeurde in 1940-1945. De verschikkingen van die tijd hebben ons geleerd dat we de dingen anders moeten doen en hebben geleid tot wat nu de Europese Unie is. Nooit eerder in de historie is er zo’n lange periode van vrede en voorspoed in Europa geweest. Nu is het Nederland, Europa dat troepen over de wereld stuurt om daar vrede te gaan brengen. Zoals onze bevrijders dat ook hebben gedaan. Politiek kun je daar van alles van vinden, van de missies waar ons leger nu meebezig is. Maar het doel is dat mensen daar het beter krijgen en daarvoor zijn er mannen en vrouwen bereid hun leven te geven. Duizenden kilometers van huis en geliefden.

Daarbij mag je jaarlijks best even twee minuten stil staan. Uit respect, maar ook om te beseffen hoe goed het ons gaat, hoe vrij we zijn en hoe rijk we zijn met zo’n lange periode van vrede en veiligheid in Europa. Daarom zal ik zoals vandaag en mogen de Nederlandse vlag uit hangt, vrijdag op de Dag van Europa, de Europe sterrenvlag buiten hangen.