Dat is eigenlijk in het kort de strekking van het opiniestuk afgelopen zaterdag in het NRC van de Walcherse melkveehouder Harmen Treur.

Een pleidooi dat me uit het hart gegrepen is omdat Treur in een adem een groot aantal problemen helder op een rij zet. Van de prijs die een veehouder per liter krijgt tot de kap van oerbossen in Zuid-Amerika. De uitdagingen waar de melkveehouderij voor straat zijn enorm en de kans dat de melkboeren omvallen is reëel. Dat je geen liter melk voor 39 eurocent verkoopsprijs produceert kan iedereen die er iets langer bij stil staat op zijn/haar vingers natellen. Bij de melkveehouderij komt dit nu het meest prangend in beeld. Maar het zegt eigenlijk veel meer over de consumenten mentaliteit in Nederland.

Het biologisch product wil niet doorbreken omdat het ‘te duur’ is volgens de meeste consumenten. Tegelijk moet je jezelf de  vraag stellen of de meeste producten niet domweg te goedkoop zijn. Kan de kiloknaller eigenlijk wel als je reëel naar de prijs kijkt en daartegen afzet dat je het koopt in een supermarkt, het dier ergens geslacht en verpakt, maar bovenal gefokt is. Dat in die hele keten daar de kosten en de inkomens van moeten worden betaald. Ergens wordt er iemand bedonderd.

Schaalvergroting is altijd het toverwoord waarmee de problemen van tafel worden geveegd. Grotere bedrijven zijn efficiënter en dus goedkoper is de vooronderstelling. De vraag is sterk of dat wel waar is. Treur schetst het heel treffend:

“Zijn megastallen dus de oplossing? Dat betekent nog grotere productie en dan werken de boeren er zelf aan mee dat de prijs nog weer lager wordt. De kans dat koeien nog eens een wei zullen zien, is dan nihil, de kans op uitbraak van ziekten groot. Bovendien neemt door nog meer koeien ook de vraag naar krachtvoer toe. Voor krachtvoer moet soja worden verbouwd. Voor soja worden regenwouden gekapt”.

Als je de problemen in de melkveehouderij vanuit het milieustandpunt bekijkt zie je dat er een grote overlap in zit. De melkveehouderij is voor een belangrijk deel verantwoordelijk voor de klimaatverandering doordat koeien als herkauwers veel methaan uitstoten. Methaan is één van de meest schadelijke broeikasgassen. Meer koeien is dus niet wenselijk om de klimaat reden. Ook de ontbossing moet zo snelmogelijk worden terug gedrongen en laten we vooral ook niet de gevolgen van het mestoverschot en dus de vermesting en verzuring van Nederland vergeten.

Dit vraagt om een daadkrachtige houding van het Ministerie van Landbouw. Tegen de keer in zal het ministerie moeten blijven pleiten voor behoud van het melkquotum. Niet alleen vanwege de prijs, maar ook vanwege de gevolgen voor klimaat, milieu, natuur en biodiversiteit in de hele wereld. Dat is een duidelijk boven nationaal belang waar ook de Europese Commissie gevoelig voor zou moeten zijn. Maar daarnaast moet; meer dan er nu gebeurd, aan de consument worden duidelijk gemaakt wat de gevolgen zijn van de keuzes die we maken in onze voeding. Het Voedingscentrum doet een goede poging, maar die inzet is nog te neutraal en onvoldoende. Iedereen zier dat er iets moet veranderen, maar dar vraagt ook om daadkrachtige maatregelen. Bijvoorbeeld een maximum aan marge dat de tussenhandel mag rekenen op het product uit de primaire landbouw en de prijs voor consumenten. Daarmee krijgt de producent een eerlijker prijs en leert de consument dat melk voor 39 eurocent niet te produceren valt.