Het is niet voor het eerst, en niet voor het laatst dat ik politiek een vreemd vak ga noemen. Maar toch is het zo. Zoals je het fenomeen van wachtgeld kent als je moet aftreden, kennen we in de politiek ook het fenomeen van ‘politieke verantwoordelijkheid‘. Dat kan iets zijn waaraan je zelf helemaal niets kan doen, maar waarvoor je wél verantwoordelijk wordt gehouden in politieke zin. Daarbij is het ook altijd de functie die verantwoordelijkheid draagt en niet de persoon.

Voorbeeld daarvan is minister Van Thijn (minister van 18 januari 1994 tot 27 mei 1994 in het Kabinet Lubbers-III) die pas enkele maanden minister was toen hij de politieke verantwoordelijkheid nam voor de IRT-affaire. De fouten waren hém niet aan te rekenen, maar wel ‘de minister van Binnenlandse Zaken’. De minister nam de politieke verantwoordelijkheid en trad af. Van Thijn had de pech op dat moment ‘de minister’ te zijn.

Die situatie is niet uniek, ook de ministers Donner (Justitie) en Dekker (Rijksgebouwen) traden af na de Schipholbrand, terwijl dat onder voorgangers had plaats gevonden.

De ‘minister’ houdt de verantwoordelijkheid, ook als er een andere persoon zit of zelfs een nieuw Kabinet. Er kunnen dan fouten aan het licht komen die zo ernstig zijn dat je daarmee politiek alleen maar om het ‘reine’ kan komen door een aftreden van ‘de minister’. Dan is de rekening als het ware weer vereffend.

Dit systeem werkt overal in de politiek zo. En dat maakt de acutele gang van zaken in Dronten boeidend. Er loopt een onderzoek naar mogelijke fouten bij de afdeling Sociale Zaken die de gemeente mogelijk 1,5 miljoen euro kosten. Daarbij wordt nadrukkelijk gekeken naar de politieke verantwoordelijkheid van de wethouder Sociale Zaken (nog tot 14 juli wethouder Langeweg). Echter; Erik Langeweg heeft een nieuwe baan en zijn vertrek als wethouder aangekondigd.

Pas in de raadsvergadering van september zal de heer De Graaf worden beëdigd als zijn opvolger en zo’n beëdiging is doorgaans aan het begin van de vergadering. Maar in september wordt ook het onderzoeksrapport naar de fouten op de afdeling Sociale Zaken verwacht.

Als dat rapport slecht uitvalt voor de wethouder Sociale Zaken en er verwijtbare fouten zijn gemaakt zou je in het normale politieke systeem de wethouder Sociale Zaken moeten wegsturen. Immers, het gaat niet om de persoon, maar om de functie.

Dat zou dus kunnen betekenen dat we aan het begin van de vergadering een wethouder De Graaf beëdigen als wethouder Sociale Zaken en we aan het einde van de vergadering de wethouder Sociale Zaken wegsturen voor gemaakte fouten. Dat is politiek de enig juiste manier van handelen en pech voor de heer De Graaf dat hij dan toevallig wethouder is.

Gerrit Wijnne verwijt mij stoere taal in zijn column van vandaag omdat ik bovenstaande als reële mogelijkheid heb genoemd in mijn nieuwsbrief (aanmelden kan hier). Hij gelooft namelijk niet dat het gebeurd.

Het probleem in Dronten is dat we in de politiek grote moeite hebben om functies en personen uit elkaar te houden. Het aftreden van wethouder Langeweg was een kwestie van tijd en daar ben ik niet rouwig om. Maar voor Erik Langeweg (de mens en niet de wethouder) ben ik oprecht blij dat hij een mooie nieuwe uitdaging heeft gevonden. Ook Wijnne kan dat in zijn column niet scheidden.

Valt het rapport slecht uit dan betekend dit dat we, de aan het begin van de vergadering benoemde wethouder De Graaf, aan het einde zouden moeten wegsturen voor de fouten waar hij in politieke zin voor verantwoordelijk is. Dat zou het énig juiste zijn.

Maar dat zal niet gebeuren. Want de argumenten kun je nu al uittekenen: ‘deze wethouder heeft de fouten niet gemaakt’, ‘de verantwoordelijk wethouder is al vertrokken’ (vals argument: want hij is wel weg, maar niet omdat er verantwoordelijkheid is genomen) en ‘als we de wethouder wegsturen kost het zoveel wachtgeld voor iemand die maar twee uur wethouder was’. Dus de vertrokken wethouder Langeweg (die zich op dat moment niet kan verdedigen) krijgt dan de Zwarte Piet en de nieuwe wethouder blijft zitten. Die analyse van Wijnne is wel juist, maar hij trekt de verkeerde conclusie: het is geen stoere praat van het GroenLinks-raadslid, maar het politiek onjuist handelen van de meerderheidspartijen in de gemeenteraad van Dronten. Maar kennelijk is dat een verhaal dat minder lekker scoort in het huis-aan-huisblad.