Over de Koning en de macht

vrijdag 26 augustus 20112 reacties

Nederlandse Reagalia

Er bestaat al jaren een wens om de ‘invloed’ van de Koning(in) te beperken bij mijn eigen partij en bij een meerderheid in de Tweede Kamer. GroenLinks is sowieso voor afschaffing van de monarchie en omdat daar geen meerderheid voor te vinden is moet het koningschap maar zo veel mogelijk worden uitgekleed lijkt de gedachte te zijn.

Naar mijn opvatting is dat niet verstandig. In het afgelopen decennium vielen de kabinetten gemiddeld na 2,5 jaar. Daarin is het staatshoofd een stabiele factor die de stabiliteit en consistentie kan bewaken. De rol van de Koning in de formatie is daarin tamelijk formeel. Ook bij de laatste formatie bleek dat de rol van de koning(in) niet persé van politieke invloed is. Er was wel veel commentaar omdat weinig koersvaste politici niet wisten wat ze wilden. De formatie afbreken om deze heel snel daarna met dezelfde partijen weer op te pakken is een vreemde figuur waarmee Rutte het staatshoofd in verlegenheid gebracht heeft. Formaties zijn serieuze aangelegenheden die je niet van de dagelijkse nukken van een politiekleider als Wilders kan laten afhangen.

De PvdA wil nu een einde aan de rol van het staatshoofd bij de formatie en als voorzitter van de Raad van State (RvS). Het voorzitterschap van de RvS is volgens mij niet het meest hete hangijzer en een oplossing voor een probleem dat er niet is. Het beperken van de macht bij de formatie is lijkt mij niet verstandig vanuit het perspectief van continuïteit. Daarbij, en daarvan moeten de landelijke politici zichzelf rekenschap geven, is de macht van de Koning zo groot als de ruimte die de politiek de koning gunt. Als politici niet weten wat ze willen is de invloed van de koning groter dan op het moment dat er een helder plan is. Dat een staatshoofd die boven de partijen staat het proces bewaakt en stuurt vind ik niet verkeerd, maar eigenlijk juist wel wenselijk!

2 Reacties

  1. Lennart Huizing

    Ik ben het niet met je eens Paul. De rol van de monarch is schimmig en geeft teveel ruimte aan achterkamertjespolitiek. Natuurlijk is er een stabiliserende invloed en die pakt ook weleens goed uit. Maar het holt tegelijk het vertrouwen in de politiek uit.

    Beter zou het zijn om veel meer in de openbaarheid te doen. Nu is het onduidelijke waarom partijen kiezen voor bepaalde compromissen. Waarom accepteert de VVD dat er geen koopzondagen komen? Zijn er nou wel of niet al tijdens de formatie afspraken gemaakt met de SGP?

    En in hoeverre is de rol van de Koning stabiliserend? Het leek afgelopen formatie eerder een splijtende invloed te hebben, waarbij de Koningin en anderen om haar heen schade hebben opgelopen door het proces te zeer te willen sturen.

    Stabilisering ben ik trouwens wel voor, maar dan vanuit democratische instituten. Je kunt vanalles verzinnen. Bijvoorbeeld het oprekken van de zittingstermijn van de Eerste Kamer en het aanpassen van de rechten van die Kamer.

  2. Paul Vermast

    Há Lennart,

    Volgens mij gooi je wel een paar dingen op één hoop die daar niet allemaal thuis horen. Vertrouwen in de politiek is niet groot en (ik heb daar niet direct cijfers van) ik schat dat het vertrouwen in het Koningshuis nog wel eens groter zou kunnen zijn dat in het kabinet en de Staten Generaal. Vertrouwen in de politiek moet komen van politici.

    Hoe deals worden gesloten in de formatie is bepaald schimmig. Enerzijds moet dat omdat je anders geen onderhandelingspositie overhoud, maar achteraf zou daar wel openheid over gegeven moeten worden. Echter (en daar ging het in dit gavl om) de Koning staat daar geheel en al buiten. Enkel het resultaat wordt aan de koning aangeboden en deze heeft daar geen inhoudelijke invloed meer op.

    Waarom ik voor de monarchie ben is dat de koning een politiek neutrale persoon is (niet gebonden aan een partij of politiek sowieso) die de regie houdt op het proces. Meer ruimte hoeven politici de koning niet te geven als zij zelf weten wat ze willen en welke kant het op moet. Politici moeten daarin helder zijn, want dat is ook goed voor het vertrouwen van burgers.

    Of de zittingstermijn van de Eerste Kamer oprekken goed is voor de stabiliteit vraag ik me na de afgelopen Eerste Kamerverkiezingen eigenlijk ook af. Want deze werden net zo politiek als die voor de Tweede Kamer.

    Zolang het vertrouwen in het koningshuis zo groot is als nu en dat in politici zo klein is als nu lijkt het me beter de dingen maar te laten zoals ze zijn. Volgens mij wordt er een probleem opgelost wat er in essentie niet is, afgezien van de principiële overwegingen dat erfopvolging niet meer van deze tijd is. Dat ben ik principieel wel met je eens, maar volgens mij zijn er belangrijker kwesties om op te lossen.

    Groet,
    Paul

Een reactie versturen

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Paul Vermast was van augustus 2003 tot september 2022 (burger)raadslid  voor GroenLinks in de gemeenteraad van Dronten. Daarnaast was hij fractievoorzitter en plaatsvervangend voorzitter van de gemeenteraad. Bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer in 2017 stond hij voor GroenLinks op plaats 38.