Oneigenlijk grondgebruik krijgt politiek vervelende lading

woensdag 8 mei 20190 Reacties

De gemeenteraad heeft in maart van dit jaar, op initiatief van GroenLinks (met steun van de SP), unaniem een motie aangenomen om een pas op de plaats te maken binnen het project ‘oneigenlijk grondgebruik’. De raad heeft grote twijfel over de wijze van uitvoering. Maar het college heeft haar huisadvocaat deze motie voorgelegd met de vraag of deze ‘rechtsgeldig’ is1. Daarmee begeeft het college zich politiek op spekglad ijs.

Landjepik

Het ‘dossier oneigenlijk grondgebruik’ kent al een lange geschiedenis. In 2012 besloot de gemeenteraad dat er handhavend zou worden opgetreden tegen mensen die onterecht gebruik maken van gemeentegrond. Bijvoorbeeld door de achtertuin groter te maken ten koste van het gemeentegroen achter de tuin. Dat is een principieel uitgangspunt. Als die grond niet van jou is, mag je het jezelf niet toe eigenen. Dus is de gemeente gaan inventariseren en inwoners aanschrijven waar ‘overtredingen’ werden vastgesteld.

Fout is soms niet echt fout

Sinds dien is er ophef en gedoe. Want daar waar in 2012 nog het plan was om grond aan inwoners te verkopen (dat voorstel werd door het college van de agenda gehaald en daar hebben we nooit meer iets van gehoord), is het aankopen van grond inmiddels niet mogelijk. Je vraagt je af waarom niet?

Het naast zich neerleggen van een motie door het college kan leiden tot een vertrouwensbreuk

Maar het meeste gedoe is over de manier waarop de gemeente dit aanpakt. Via de puur juridische weg. En dat is ook de toonzetting van de brieven die naar inwoners gaat. Inhoudelijk en juridisch staat er niets wat onjuist is. Maar het gaat over de toon, over de proportionaliteit en redelijkheid.

Als je grond gebruikt van de gemeente is dat fout. Daarover kan geen misverstand bestaan. Maar… wanneer je dat nou onbewust doet, zonder de intentie je iets toe te eigenen? Bijvoorbeeld omdat je -soms tientallen jaren geleden- je huis hebt gekocht en de situatie al was zoals die nu is? Of als bij de oplevering van je huis je de piketpaaltjes die de grens aangeeft, gewoon hebt gevolgd. Samen met al je buren. En al enkele decennia geleden? En dit alles zonder dat de gemeente ooit eerder aan de bel heeft getrokken. Is dat dan écht ‘fout’?

Wat als de grenzen, nog voor het digitale tijdperk, met potlood op de kaart zijn gezet? Want een dikke of een dunne lijn op een kleine kaart kan in de wereld van GPS-inmetingen een enorm verschil maken.

Crimineel

Inwoners voelen zich, door de toonzetting van de brief en de weigering om ook maar met enige coulance naar hun situatie te kijken, weg gezet als halve criminelen. Alsof ze bewust iets van de gemeente hebben gejat en er helemaal geen bereidheid zou zijn om daarnaar te kijken. Schuttingen, tuinhuisjes, heggen en hagen moeten worden weggehaald op straffe van juridische gevolgen. Soms dus ook na tientallen jaren of als mensen -te goeder trouw- de bestaande situatie hebben gekocht.

Al jaren regent het klachten bij raadsleden en worden er ook vragen over gesteld aan het college. En hoewel er steeds beterschap wordt beloofd en het project al ver gevorderd is, blijft het rommelen.

Pas op de plaats

In maart was voor de raad de maat vol en vroegen we unaniem om een pas op de plaats te maken. Met daarbij de kanttekening dat we in lopende procedures niet zo maar kunnen stoppen omdat dit juridische consequenties kan hebben.

Als we iedereen tot nu toe onbeschoft hebben behandeld, hoeven we in de toekomst niet ook iedereen onbeschoft te blijven behandelen.

Volgende week gaan we met het college in gesprek over de wijze waarop dit project wordt uitgevoerd. Of dat nou de manier is waarop we willen omgaan met onze inwoners. Of we wel de goede dingen aan het doen zijn. Als volksvertegenwoordigers is het onze taak hier naar te kijken als je vanuit de bevolking stevige signalen krijgt (of soms, zoals  een enkele collega, ook uit eigen ervaring met dit dossier kan spreken).

Het is maar een motie

Het college heeft gemeend om haar huisadvocaat moeten laten kijken naar de unaniem aangenomen motie of deze wel ‘rechtsgeldig’ is en juridisch uitvoerbaar. Het antwoord kregen we deze week volslagen onverwachts toe gestuurd. Het advies aan het college is om de motie maar gewoon te negeren.

Dat kan het college doen. Een motie is de uitdrukking van een ‘emotie’ van de raad. Een motie sluit ook af met een ‘verzoek aan het college’.

De advocaat slaat de gemeenteraad met ons eigen Reglement van Orde om de oren. Daarin staat in de toelichting: “Een motie betreft dus niet een concreet besluit dat op rechtsgevolg is gericht; een motie heeft geen juridische, maar een politieke betekenis. Daarom zijn burgemeester en wethouders formeel niet aan een motie gebonden of tot uitvoering ervan verplicht. Wel kan het naast zich neerleggen van een motie door het college leiden tot een vertrouwensbreuk tussen raad en college en hieruit kan het college dan zijn consequentie trekken.”

Het is juridisch juist, een motie bindt het college in juridische zin niet. Maar het venijn zit hem wel in de staart van deze toelichting. Dat van de vertrouwensbreuk en die consequenties.

Gelijkheidsbeginsel

De rest van het juridisch advies gaat over het juridische gelijkheidsbeginsel. Een zeer belangrijk uitgangspunt in ons rechtssysteem. Iedereen wordt in gelijke gevallen gelijk behandeld. Dat moet ook, want anders leidt dat tot willekeur. Het advies is dus om op dezelfde voet voort te gaan.

Ik zou hier als wethouder nog eens een tweede, of misschien wel een derde keer over nadenken.

Dat is een raar advies. Want het gelijkheidsbeginsel is niet dat als we iedereen tot nu toe onbeschoft hebben behandeld we iedereen in de toekomst ook onbeschoft moeten blijven behandelen. Want daar gaat hier hier in hoofdzaak over.

En ook in de juridische zin kun je daar wel vragen bij stellen, want ook proportionaliteit is een belangrijk juridisch uitgangspunt en daarover valt in dit verband ook wel het een ander te zeggen misschien.

Vertrouwen

Ernstiger vind ik dat het college überhaupt op het idee is gekomen om een advocaat op deze wijze naar de motie te laten kijken. Hoe haal je het in je hoofd om zo om te gaan met de eindverantwoordelijken in de gemeente. Als wethouder zou ik zo’n motie ervaren als een flinke tik op de vingers en met de raad op zoek gaan een betere manier van uitvoering.

Want natuurlijk; een motie is juridisch niet bindend. De meeste dan toch. Want je hebt ze is soorten en maten. Die van afkeuring is bijvoorbeeld is wel pijnlijk, maar niet bindend en kun je negeren als wethouder. Maar die van wantrouwen daarentegen betekent echt het einde van je wethouderschap.

Dus een motie negeren, zeker één die unaniem is aangenomen… Ik zou daar als wethouder nog eens een tweede, of misschien wel een derde keer over nadenken.

En dat raad ik het college dan ook van harte aan!

Update 16 mei 2019

Vanavond heeft de gemeenteraad informeel gesproken over het oneigenlijk landgebruik. Gelukkig gaf wethouder Van Amerongen tijdens deze avond, als antwoord op mijn vraag, aan dat de motie ‘gewoon’ wordt uitgevoerd zoals de raad heeft uitgesproken. 

Daar ben ik blij mee. 

  1. [download id=”20829″][]

0 reacties

Een reactie versturen

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Paul Vermast was van augustus 2003 tot september 2022 (burger)raadslid  voor GroenLinks in de gemeenteraad van Dronten. Daarnaast was hij fractievoorzitter en plaatsvervangend voorzitter van de gemeenteraad. Bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer in 2017 stond hij voor GroenLinks op plaats 38.