Begin deze maand presenteerde minister Verburg van Landbouw, Natuurbeheer en Voedselkwaliteit haar nota duurzaam voedsel die al maanden vertraagt was. De analyse is goed, de ambitie is prima. Maar helaas gaat de minister niets doen. Ze wil stimuleren en verleiden van consumenten en verder onderzoek naar de verduurzaming van de landbouw. Da’s allemaal prima. Maar natuurlijk gaan we daar de toekomst met enkel duurzaam voedsel niet mee bereiken.
Hoewel de minister de politieke moed ontbreekt om echte besluiten te nemen en echt paal en perk te stellen aan de landbouw ben ik door de bank genomen wel blij met de nota.
De analyse van de problemen in de landbouw is goed en helder:
Daarnaast legt de mondiale productie en consumptie van voedsel door mens en dier een grote druk op het mondiale ecosysteem. Het gaat dan om druk op de beschikbare grond in de wereld, de effecten op de biodiversiteit, het grootschalige gebruik van water, erosie, vervuiling van water en bodem en de uitstoot van broeikasgassen. Ook is er een mineralenprobleem. Enerzijds vindt er uitputting van mineralen plaats in gebieden waar landbouwers grondstoffen voor veevoeder telen, zoals Zuid-Amerika. Anderzijds zijn er overschotten van mineralen in gebieden waar de intensieve veehouderij is geconcentreerd, zoals Noordwest-Europa. […]
Wereldwijd groeit de vraag naar vis, vlees en zuivelproducten gestaag. Dit komt door de mondiale bevolkingsgroei en de toenemende welvaart. De komende veertig jaar groeit de wereldwijde vraag met meer dan 50%. […] In Azië groeien de steden snel. De economie groeit daar met 9% per jaar. Nu al hebben 1,3 miljard Chinezen en 1,2 miljard Indiërs meer te besteden. Dieetverschuivingen zijn het gevolg. In China groeit vooral de vraag naar vlees, in India naar zuivel.  Deze grotere vraag leidt tot een toenemende druk op het ecosysteem, omdat de productie van dierlijke producten minder efficiënt is dan die van plantaardige producten. Daarbij legt de visserij druk op het mariene ecosysteem. […]
Dit is echter een simpele beschrijving van een complex probleem rondom de productie en consumptie van eiwitten. In grote delen van de wereld is een eiwittekort. Dierlijke producten vormen een hoogwaardige eiwitbron. […] Veehouderij speelt ook een nuttige rol in het benutten van landbouwgronden, het beheer van het landschap en verwaarding van ons eten. Ten slotte worden dierlijke producten in veel culturen gezien als een onmisbaar onderdeel van een goede maaltijd. […]
Alleen plantaardige voeding is dan ook niet de oplossing. Een duurzaam landbouwsysteem biedt plaats aan zowel een plantaardige als een dierlijke component. Het plantaardig materiaal dient als voedsel voor mens en dier. De mest – mits op een juiste wijze aangewend – zorgt vervolgens voor een duurzame bodemvruchtbaarheid. Ook de plantaardige productie kan nog veel duurzamer. Er kunnen nog de nodige stappen gezet worden bij het sluiten van mineralenkringlopen, het voorkomen van ‘weglekken’ van belangrijke mineralen naar oppervlakte- en grondwater, het gebruik van bestrijdingsmiddelen, op het gebied van biodiversiteit, bij het watergebruik en bij de beschikbaarheid van hoogwaardig en robuust uitgangsmateriaal.
Ik vind het uniek dat het ministerie van Landbouw zo onomwonden de problemen van de landbouw achter elkaar op papier zet. Daarmee is ontkennen door de sector dat de landbouw in belangrijke mate bijdraagt aan de problemen in de wereld op het gebied van milieu, klimaat en bodemvruchtbaarheid niet langer mogelijk. Daarnaast schetst minister Verburg een ambitie die in 2015 moet leiden tot een sterk verduurzaamde landbouw. Goede ambities in een overzienbare termijn!
Maar helaas, helaas. De CDA minister ontbeert de moed ook daadwerkelijk maatregelen te treffen die de landbouw niet leuk zal vinden, maar broodnodig zijn om die duurzame landbouw in 2015 ook echt te gaan bereiken. Dat betekend wetgeving, Algemene maatregelen van Bestuur en ge- en verboden die de landbouw de goede richting op duwen. Natuurlijk moet dit ook geprobeerd worden met de maatregelen van de minister. Stimuleren en verleiden. Maar dat alleen is niet voldoende. Hopelijk komt er na de verkiezingen van 2011 een dapperdere minister van Landbouw die, in tegenstelling van CDA minister Verburg, wel maatregelen durft te nemen.
Dag Paul,
Goed om te lezen dat je enthousiast bent over de ambities. Teleurstelling over de maatregelen kan ik me voorstellen, maar ik zie ook niet zo goed wat we met wet- en regelgeving kunnen oplossen. Wat voor wet had je in gedachte: vlees op de bon?
Dag Joost,
Dank voor je reactie. Vlees op de bon lijkt me niet de eerste gedachte. Maar bijvoorbeeld een 0% BTW tarief voor duurzame voeding en vlees alternatieven lijkt me een mooie stimulering.
Als je kijkt naar de milieukwaliteit van de natuur zie je dat de veehouderij daarop een te grote belasting vormt. Door de vermesting en verzuring neemt de biodiversiteit dramatisch af. Misschien moet er wel een bovengrens komen op het aantal dieren en dat zal dan aanzienlijk lager moeten liggen dan nu het geval is. Waarom zou Nederland de tweede agrarisch exporteur van de wereld moeten zijn na de Verenigde Staten? Dat is niet in verhouding met onze grootte als land.
We zouden in Europees verband kunnen aandringen op een heffing op soja voor veevoer zodat het ontwikkelen van Europese alternatieven aantrekkelijker wordt. Dat onderzoek zou dan weer door het ministerie gestimuleerd en gesubsidieerd moeten worden (bijvoorbeeld uit de heffing op de soja).
Binnen het Europees Landbouw Beleid moet vol worden ingezet op de groen/blauwe diensten voor boeren. Onderhoud van het landschap dient vergoed te worden. Zeker ook als we (en daar zou ik voor willen pleitten) van bulk productie naar kwaliteit overstappen. Dat vergroot de agrarische biodiversiteit en dat is weer goed voor de bestrijding van ziekten en plagen in de landbouw.
Paal en perk stellen aan landbouw gif. Er zijn al gigantische stappen gemaakt,maar er valt nog een wereld te winnen als je slimmer met middelen om gaat.
Voorzie alle landbouw gerelateerde gebouwen van zonnepanelen. Dat zou een gigantische winst op leveren voor de duurzame energieopwekking en de druk die de landbouw legt op het klimaat behoorlijk terug brengen.
Kortom; er zijn nog een heleboel concrete maatregelen te bedenken die ik nu nog node mis. Minder vlees eten en het terug brengen van het aantal dieren in Nederland is op dit moment niet haalbaar. Maar wel bittere noodzaak willen we de duurzame landbouw zoals Verburg deze overtuigend beschrijft in haar visie gaan halen.
Maar ik praat er graag een keer met je over door.
Hartelijke groeten,
Paul
Goedkoper maken van duurzaam voedsel kan een beetje helpen, hoewel een experiment een aantal jaren geleden met biologische producten anders uitwees. Bovendien kom je dan op de vraag welk voedsel duurzaam is. Biologische appels uit Nieuw-Zeeland? Als je naar de CO2-uitstoot kijkt, kun je ook beter een plofkip eten dan een biologische.
Ik vind ook dat het onnodig slepen met dieren en voedsel niet duurzaam is, maar veel van het Nederlandse vlees gaat naar Duitsland. Daar is volgens mij niets mis mee.
Kijk maar eens op http://www.foodlog.nl voor interessante discussies over voedsel