De Luchthaven Lelystad is noodzakelijk om Schiphol te ontlasten en de ‘hub-functie’ van de ‘Mainport’ veilig te stellen voor de toekomst. Lelystad is daarom alléén bedoeld als ‘overloop luchthaven voor Schiphol’. Het was in beton gegoten, zo zou het gaan en niet anders. Tot gisteravond…

Want waar iedereen altijd al voor waarschuwde (“je kunt maatschappijen niet naar Lelystad dwingen”) blijkt te kloppen. Minister Van Nieuwenhuizen trekt de zogenaamde ‘notificatie verkeersverdelingsregel Schiphol – Lelystad Airport’ (VVR) bij de Europese Commissie in. In normaal Nederlands wil dat zeggen dat de regels die in Den Haag waren bedacht om vliegtuigmaatschappijen van Schiphol naar Lelystad te verplaatsen gewoon helemaal niet mogen en nu worden ingetrokken.

Voorwaarde Lelystad vervallen

Daarmee is de énige reden en belangrijkste voorwaarde om de Luchthaven Lelystad tot ontwikkeling te brengen vervallen. Namelijk ruimte maken op Schiphol. Dat was de énige taak van deze luchthaven. Nieuwe (in jargon ‘autonome’) groei is niet toegestaan.

Maar gisteravond schrijft de minister aan de Tweede Kamer: “Er wordt aldus gezocht naar een balans tussen enerzijds de markttoegang van nieuwe gegadigden en anderzijds het oorspronkelijke doel van de VVR om Lelystad Airport te laten functioneren als overloopluchthaven van Schiphol.” (Brief IENW/BSK-2018/275846 d.d. 14 december 2018)

In strijd met uitgangspunten

Al van in het begin waren er bij deze luchthaven plannen twee grote problemen:

1. De inpassing in het luchtruim is bijna onmogelijk (zie de problemen met laagvliegroutes en herindeling van het luchtruim)
2. Hoe zorg je dat luchtvaartmaatschappijen naar Lelystad gaan (kun je ze wel dwingen?)

Beide problemen lijken voor het ministerie onoplosbaar. Want dwingen en verplaatsen kan niet en ook de herindeling van het luchtruim laat nog jaren op zich wachten. Terwijl uitplaatsing van Schiphol door verschillende opeenvolgende regeringen en parlementen als ‘randvoorwaardekijk’ voor de ontwikkeling van Lelystad zijn aangemerkt. En dan heb ik het al helemaal niet over de fouten in de MER en de afwijkingen in geluidoverlast meten en berekenen. Of eventuele vrachtvluchten zoals RTV Oost vreest.

De brief van Van Nieuwenhuizen aan de Kamer is dan ook geheel in strijd met de uitgangspunten van de uitbreiding en kunnen dan ook maar één ding betekenen: einde van de verdere ontwikkeling en opening van de Luchthaven Lelystad.

Falende politiek

Als de (nationale) volksvertegenwoordiging zichzelf en de bevolking serieus nemen komt er zo spoedig mogelijk een debat over de Luchthaven Lelystad waarin geconcludeerd wordt dat niet kan worden voldaan aan de voorwaarden en uitgangspunten voor de luchthavenontwikkeling. Waarbij wordt besloten om de verdere ontwikkeling te stoppen.

“En begin nu niet over de desinvesteringen”, zeg ik maar vast tegen de voorstanders. Want dat Schiphol al is gaan bouwen, nog voordat er definitief zeker is dat de luchthaven er wel zou kunnen komen binnen de randvoorwaarden, is een bewust gekozen bedrijfsrisico dat je niet op de samenleving kunt afwentelen. Hetzelfde geldt voor de lokale (Flevolandse) overheden.

Toch vrees ik dat de werkelijkheid veel cynischer zal zijn en dat we een voorbeeld gaan zien van falende politiek. Woordvoerders van de, in de laatste jaren populistisch-kritische (oppositie) partijen als CDA, ChristenUnie en D66 zullen bezweringen gaan zoeken waarom opening van Lelystad toch écht noodzakelijk zal zijn voor de BV Nederland. Alle stoere voorwaarden en uitgangspunten die ze de afgelopen jaren stelden als voorwaarde voor hun steun ten spijt.

Nu komt het er op aan

Politiek en overheid laten dan opnieuw zien dat beloften, voorwaarden en toezeggingen aan inwoners niet zo veel waard blijken als het grootkapitaal van de economie zijn zinnen ergens op heeft gezet. Dat ‘burgers’ daar cynisch van worden kan ik ze niet eens kwalijk nemen en dat is iets wat we ‘ons als politici’ allemaal zouden moeten aantrekken.

Alleen al om die reden een oproep aan mijn collega’s van andere landelijke partijen om er bij hun collega’s in de Kamer op aan te dringen dat dit het moment is dat het er op aankomt te laten zien dat de woorden van het parlement waarde hebben. Handhaaf de uitgangspunten en randvoorwaarden voor de opening.