Als GroenLinks verzetten we ons al jaren tegen de uitbreidingsplannen van de Luchthaven Lelystad. Omdat de luchthaven voor de regio vooral zorgt voor herrie, stank en overlast. Maar vooral ook omdat we vinden dat de ‘Europese binnenlandse vluchten’ zouden moeten worden ontmoedigd omdat er betere alternatieven zouden komen komen, zoals snelle treinen.
Linkse Gekkies
De uitbreiding van de Luchthaven Lelystad is in strijd met de Grondwet
Door voorstanders van de luchthaven worden we vaak een beetje weg gezet als ‘Linkse Gekkies’ die tegen de vooruitgang zijn. Want ‘we willen toch allemaal vliegen’ en ‘het is noodzakelijk voor de werkgelegenheid’. Die werkgelegenheidscijfers zijn dan altijd wel op de meest gunstigste scenario’s gebaseerd en het verlies aan werkgelegenheid (bijvoorbeeld omdat de kleine lichtvaart moet verdwijnen of in de recreatie waar de grote vliegtuigen laag overheen gaan vliegen) wordt dan graag buiten beeld gehouden.
Artikel 21
Recent verdiepte ik mij in de Grondwet, naar aanleiding van een lezing die oud-PPR voorman Bas de Gaay Fortman in Dronten over dat onderwerp kwam geven. De Partij Politiek Radikalen (één van de voorgangers van GroenLinks) werd 50 jaar geleden hier in Dronten opgericht. De Gaay Forman kwam vertellen over de Grondwet en de waarde van deze grondbeginselen van onze samenleving. Hij hield een pleidooi om ook op gemeentelijk niveau het principieel debat vaker over de beginselen uit de Grondwet te laten gaan.
Over dit onderwerp schreef De Gaay Fortman een zeer lezenswaardig boekje waarin hij al bij de inleiding artikel 21 van de Grondwet behandelde.
Artikel 21 zegt: “De zorg van de overheid is gericht op de bewoonbaarheid van het land en de bescherming en verbetering van het leefmilieu.”
Daarmee is zorgen voor ‘de bewoonbaarheid van het land’ en bescherming’ én ‘verbetering’ van het (leef)milieu een Grondwettelijke opdracht aan allen!
Als je vanuit dat perspectief naar de Luchthaven Lelystad kijkt vallen er drie dingen op: de leefbaarheid van het land verslechtert, want geluidsoverlast en luchtvervuiling. Bescherming van het leefmilieu wordt niet geborgd doordat we meer gaan vliegen en er ook overlast komt op plaatsen waar het nu (relatief) nog stil is in ons volle land. En van verbetering van het leefmilieu is al helemaal geen sprake, ook niet bij Schiphol; dat door de komst van de Luchthaven Lelystad ‘ontlast’ zou moeten worden.
Kortom: de uitbreiding van de Luchthaven Lelystad is in strijd met de Grondwet!
In samenhang
Nu stelt De Gaay Fortman nadrukkelijk in zijn boek dat je niet moet gaan ‘shoppen’ in de Grondwet. Dus niet alleen artikel 21 er uitlichten en dan ‘roepen dat er niets meer mag’. De grondwet maakt geen onderscheid in belangrijkheid van artikelen. Artikel 1 is niet belangrijker dan artikel 21 of artikel 100.
Dus is het bij de beschouwing over de luchthaven ook nuttig artikel 19 lid 1 van de Grondwet erbij te pakken:
Bevordering van voldoende werkgelegenheid is voorwerp van zorg der overheid.
Het is dus evenzeer een Grondwettelijke plicht voor overheden om te zorgen voor werk en dat is één van de belangrijke argumenten die de voorstanders van een luchthaven voor onze regio aandragen. Het is ook een valide en grondwettelijk argument. Maar nergens staat in de Grondwet op welke wijze er invulling moet worden gegeven aan artikel 19.1. En er staat al helemaal nergens dat dit met een luchthaven moet,
Werk voor de regio
Nieuwe infrastructuur laat zien dat er werk naar deze regio kan vloeien. De komst van Inditex (moederbedrijf van modeketen Zara) naar Lelystad laat zien dat goede verbindingen met Schiphol via de weg en het spoor belangrijk zijn. Dat de beschikbaarheid van veel en goedkope grond voor een aantrekkelijk vestigingsklimaat zorgen.
Maar ook investeren in andere vormen van werkgelegenheid kan veel aantrekkelijker zijn dan een luchthaven. Door het Kabinet Rutte I werd de natuurzone Oostvaarderswold geschrapt. VVD, CDA en PVV vinden natuur maar geld verspillende onzin. Daarmee is de verbinding tussen de Oostvaardersplassen en de Veluwe nooit gerealiseerd met alle gevolgen van dien voor de grote grazers die het gebied nu niet uit kunnen.
Maar de provincie berekende in 2011 ook nog eens dat de aanleg van het Oostvaarderswold (dat niet alleen een natuurzone werd, maar ook was bedoeld voor recreatie en verblijf) tot wel 6200 nieuwe arbeidsplaatsen in de regio zou kunnen leiden. Dat in tegenstelling tot de opdat moment eveneens door de provincie voorspelde 2000 nieuwe banen bij de Luchthaven bij 20.000 vliegbewegingen.
Weging van belangen
Zowel de leefbaarheid van het land en bescherming van het leefmilieu, als de bevordering van de werkgelegenheid zijn Grondwettelijke opdrachten aan de overheden. Deze moeten in belang tegen elkaar worden afgewogen. En als je die afweging maakt kan de overheid beter stoppen met de Luchthaven Lelystad. Want het is in strijd met artikel 21 en de doelstellingen uit artikel 19.1 worden beter behartigd door in te zetten op natuurontwikkeling. Daar komt dan ook nog eens bij dat daarmee invulling wordt gegeven aan de opdracht uit artikel 21 om het leefmilieu te verbeteren.
Gelukkig is er één partij die het Oostvaarderswold in zijn verkiezingsprogramma voor de Tweede Kamer heeft staan.
0 reacties