Staatssecretaris Bleker
De Raad van State (RvS) heeft gisteren besloten de bezwaren van boeren uit Zuidelijk Flevoland gegrond te verklaren en daarmee een streep te zetten door de ontwikkeling van het Oostvaarderswold op dit moment. Het Oostvaarderswold moest een natuur strook worden tussen de Oostvaardersplassen in het westen van Flevoland naar het Horsterwold bij Zeewolde in het oosten. Daarmee zou een min of meer aaneengesloten gebied van de Oostvaardersplassen tot en met de Veluwe ontstaan dat het wild in deze gebieden veel meer bewegingsvrijheid geeft. Daarbij zou het Oostvaarderswold naast ecologische functies ook dienen voor recreatie, waterberging en natuurcompensatie voor nieuwe ontwikkelingen bij Almere. Dat gaat nu (voorlopig) niet door.
De reden dat de RvS het plan van tafel heeft geveegd is dat de provincie Flevoland de financiële onderbouwing niet voldoende kan hard maken en het plan daarmee wellicht niet haalbaar zal blijken te zijn. Daar valt natuurlijk wel iets over te zeggen, maar dat komt later. De zuivere afweging waarvoor de RvS stond was onder andere het toetsen op de financiële haalbaarheid en daarover heeft de Raad in al haar wijsheid dit oordeel geveld. Het is makkelijk de RvS te diskwalificeren omdat men een besluit neemt dat mij niet welgevallig is. Maar de Raad heeft natuurlijk wel een punt (hoe spijtig ook) dat er aan de financiering van het plan wel een en ander rammelt.
Dit is het moment dat de Rijksoverheid in de persoon van staatssecretaris Bleker om de hoek komt kijken. Want het is de provincie Flevoland niet te verwijten dat men daar een plan met te veel ambitie en te weinig geld heeft zitten verzinnen. Flevoland heeft in opdracht van de opeenvolgende kabinetten dit plan ontwikkeld, in gang gezet en daarvoor al ruim 100 miljoen euro uitgegeven, boeren uitgekocht en wellicht zijn er ook al bedrijven die hun activiteiten zijn gaan afbouwen. Dat was allemaal uitvoering van Rijksbeleid totdat het huidige kabinet eenzijdig haar geld terug trok en zo de provincie Flevoland in de problemen bracht. Voor de provincie is (ruim 100 miljoen euro verder) stoppen geen optie meer en dus werden de plannen doorgezet totdat nu de Raad van State alsnog een streep trekt. Bleker is als iemand die een huis laat bouwen en halverwege tegen de aannemer zegt dat hij zijn geld toch maar anders gaat gebruiken. Hij vertrekt en laat de aannemer met een half in aanbouw zijnd huis achter. Dat is een schandelijke manier van handelen en dat verwijt treft de staatssecretaris ook in dit verband.
Hoe nu verder is de vraag. De boeren in het gebied zijn nu blij en vieren dat de ellende voorbij is omdat er geen hoger beroep meer mogelijk is. Maar dat zou wel eens te simpel gedacht kunnen zijn.
De provincie kan gewoon een nieuw plan maken en dit in procedure brengen waarmee het hele circus opnieuw van start gaat met alle onzekerheid voor de betrokkenen van dien. De boeren zullen dan wel gaan roepen dat de provincie een onbetrouwbare overheid is die zich niet neer wil leggen bij het oordeel van de rechter. Wellicht moeten de boeren die gisteren nog zo blij met Bleker waren zich afvragen of ze niet blij gemaakt zijn met een dode mus. Want in plaats van het einde, kan dit ook een nieuw begin zijn van een periode van onzekerheid en ellende die daarbij hoort. Dat moeten ze dan vooral Bleker verwijten en niet de provincie, want als je als provincie zoveel gemeenschapsgeld in een project hebt gepompt is een weg terug wel erg lastig als er geen inhoudelijke gronden zijn om van het project af te zien. Die inhoudelijke gronden zijn er niet, dat was ook het oordeel van de RvS niet. Want het ecologisch en economisch effect van het Oostvaarderswold is duidelijk, het maakt van Almere een aantrekkelijkere vestigingsplaats en de natuurcompensatie voor de noodzakelijke infrastructurele ontsluitingen van Almere kan doorgang vinden. Dus met een vergelijkbaar en financieel anders onderbouwd plan kan de provincie een volgende toets van kritiek door de Raad van State wellicht wel doorstaan en hebben we een aantal jaren verloren, maar komt het Oostvaarderswold er toch. De provincie moet dat besluit nog nemen, maar de kans dat het er wel komt acht ik groter dan de kans dat het project nu echt van de baan is.
Eerst maar eens de uitspraak van de RvS zelf: ik was er al een beetje bang voor.
De onduidelijkheid van de financiering was een redelijk valide punt van de bezwaarmakers bij de behandeling van het inpassingsplan in december 2010. Aan de ene kant de provincie met een bestuursakkoord met ministeriële handtekeningen: financiering is juridisch geregeld. Aan de andere kant een staatssecretaris: “daar komt niets van in”. Verwarring alom…..
Met het Oostvaarderswold moest ook bouw in Almere, Lelystad en verbreding van de A6 gecompenseerd worden. Hiervoor zijn contracten gesloten en het geld staat al een tijdje op de rekening van de provincie. Daarnaast zijn er allerlei privaatrechtelijke verplichtingen aangegaan. Hier zijn nog wel wat pittige claims van te verwachten.
Het goede nieuws: meer dan 60% is reeds aangekocht, en de huidige opbrengsten van de pacht kunnen de rentekosten daarvan ruimschoots dekken. Er is dus geen reden voor haast…..
‘De parelsnoer’-oplossing is een mogelijkheid. ‘Het snoer’ ligt er nu al, inclusief de eerste ‘parels’. Vervolgens zou daar langzaam in de loop van de jaren – bijvoorbeeld als er een agrariër stopt met zijn bedrijfsvoering – elke keer een ‘parel’ bij kunnen komen. Uiteraard moet hier wel een andere inpassingsplan voor komen…… (met onderbouwing van de financiering).
Kortom: het Oostvaarderswold zal de komende periode nog regelmatig voorbij komen in de Staten. Er zijn nog kansen voor een gefaseerd en afgeslankt Oostvaarderswold.
Nog even over de SGP: ze hebben de afgelopen periode – meestal met frisse tegenzin – altijd de plannen voor het OVW gesteund.