Bijna ongemerkt stuurde minster Van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat vorige week een briefje aan de Kamer waarin ze de opening van de Luchthaven Lelystad met minimaal een jaar uitstelt tot november 2021. Het uitstellen van de luchthaven begint een jaarlijkse traditie te worden, al is de reden die dit keer aangevoerd wordt erg wrang. Want los van de Corona-ellende waarin we nu zitten klopte ook de stikstofberekeningen niet en was dat alleen al voldoende reden tot uitstel.

Uitstel

Het zoveelste uitstel van de Luchthaven Lelystad, het is een onderwerp dat ik op dit weblog niet negeren kan. Maar ik had de laatste dagen geen enkele zin om er iets over op te schrijven. De luchtvaart ligt stil als gevolgen van de wereldwijde Covid-19 pandemie. De Aalsmeerbaan van Schiphol wordt zelfs gebruikt als parkeerterrein voor vliegtuigen. Dus uitstel is logisch, want het is idioot om het nu over een ‘overloop luchthaven’ te moeten hebben. Maar de bestuurlijke processen draaien door, dat weet ik als raadslid ook. Dat moet ook, want we moeten het land draaiende houden. Zo goed en zo kwaad als het kan.

Burgers corrigeren de overheid

Wat bij het dossier Lelystad Airport misschien nog wel gênanter is, is dat de overheid keer op keer door burgers en maatschappelijke organisaties wordt teruggefloten. Want moest minster Van Nieuwenhuizen in een brief (Kamerstuk 2020Z05845) erkennen dat de stikstofbekerkeningen voor de opening van de Luchthaven niet deugde; ook minister Schouten van Landbouw moest door het stof. Want de meeste luchthavens in Nederland (waaronder Lelystad, Eindhoven, Den Haag-Rotterdam én Schiphol) draaien zonder de juiste natuurwetvergunning biechtte ze op in een brief aan de Kamer (Kamerstuk 2020D12748).

Het zijn groepen burgers die de overheid tot bijsturing dwingen. Dat is bijzonder knap!

In het eerste geval waren het de Samenwerkende Actiegroepen (SALT) onder aanvoering van Leon Adegeest die Van Nieuwenhuizen bij herhaling in de problemen brachten. In het geval van Schouten is het de actiegroep Coöperatie Mobilisation for the Environment (MOB) die dit overheidsfalen aan het licht brengt. Want in het geval van Luchthaven Lelystad draait de operatie op een natuurvergunning uit 1999. Sindsdien is de luchthaven al verschillende keren uitgebreid, waardoor deze nu al meer uitstoot dan volgens de vergunning is toegestaan. Opening voor groothandelsverkeer zoals vakantievluchten lijkt daarmee volstrekt onhaalbaar te worden. Het zijn groepen burgers die de overheid tot bijsturing dwingen. Dat is bijzonder knap!

Nieuwe blik op de toekomst

De opening van Luchthaven Lelystad is eigenlijk nooit realistisch geweest, dat betoog ik al jaren om veel verschillende redenen. Ook de problemen die nu voor de luchtvaartsector opdoemen zijn niet binnen één jaar opgelost. En dan heb ik het al helemaal niet over de gevolgen van de huidige pandemie op de luchtvaart.

Wie nu nog blijft volhouden dat het vakantievliegveld op afzienbare termijn zal opengaan is het zicht op de realiteit verloren

Dat alles noopt tot een nieuwe blik op de toekomst voor de Luchthaven Lelystad. Want wie nu nog blijft volhouden dat het vakantievliegveld op afzienbare termijn zal opengaan is het zicht op de realiteit verloren. Zeker als je in ogenschouw neemt dat tussen vandaag en de nu geplande openingsdatum van november 2021 ook nog Tweede Kamerverkiezingen liggen. De politieke steun voor de Airport komt eigenlijk alleen nog van de VVD. Dus wordt het tijd om de bakens te verzetten en te zien wat we dan voor nuttigs met de locatie kunnen doen.

Medisch Centrum Lelystad

Al enige tijd zijn we binnen GroenLinks aan het brainstormen over een mogelijke alternatieve invulling van Lelystad Airport. Ergens in februari (Crona was nog iets vaags in China) heb ik tijdens een brainstorm wat hard op ‘out of the box’ zitten denken. Mijn voorstel toen was veel te radicaal: verplaats de Academische ziekenhuizen van Amsterdam en Utrecht naar Lelystad nabij de luchthaven. De ruimte die daarmee vrij komt in het stedelijk gebied kan veel beter gebruikt worden als woningbouwlocaties. Trek de Noord-Zuidlijn vanuit Amsterdam-Noord via een IJmeerverbinding door naar Almere en Lelystad en bouw een spoorverbinding langs de A27 van Almere naar Utrecht (en bij voorkeur door naar Breda). Daarmee maak je het Medisch Centrum Lelystad voor iedereen ook goed bereikbaar. De traumahelikopters kunnen centraal in Nederland opereren vanuit het grote medisch centrum en oefenden in het verleden al regelmatig vanaf Lelystad Airport. De faciliteiten voor onderhoud zijn al aanwezig. Daarbij is er ruimte in Lelystad om grootschalige zorg in te richten wanneer dat nodig is.

Deze gedachte was nog voordat het Covid-19 virus in ons land om zich heen greep.

Deze gedachte was nog voordat het Covid-19 virus in ons land om zich heen greep. Mijn collega’s vonden de gedachte aardig, maar wel een beetje onrealistisch. Misschien is dat ook wel zo. Want over de rug van de huidige ramp ga ik mijn gelijk niet proberen te halen. De beelden vanuit de ziekenhuizen op dit moment zijn daarvoor te gruwelijk. Het verdriet van zieken en nabestaanden te groot.

Maar over enige tijd zal er terug gekeken gaan worden, geëvalueerd en plannen gemaakt voor het geval dit nog eens gebeurt. Virologen wijzen ons er indringend op dat die kans zeer reëel is en zelfs toeneemt. We moeten maar afwachten hoe de luchtvaartsector zich zal herstellen, nu we allemaal voelen hoe kwetsbaar onze manier van reizen over de wereld is geworden. Nu we gedwongen moeten leren werken met videoconferenties en beeldbellen. De vraag is of na Corona de wereld er nog weer hetzelfde uit komt en of er dan überhaupt nog behoefte is aan een ’tweede nationale luchthaven’ in Lelystad. Dus het denken over de alternatieven moet nu beginnen. Mijn woeste gedachten heb ik dan maar vast gedeeld.