Afscheidsspeech

vrijdag 23 september 20220 Reacties

Na 19 jaar als (burger)raadslid in de gemeenteraad van Dronten heeft Paul afscheid genomen van de gemeenteraad. Onderstaand de voorbereide tekst van zijn afscheidsspeech.

Ook vanavond wappert voor de deur van dit raadhuis de vlag van de Oekraïne. Als permanente herinnering sinds de Russische inval in het land dat de democratische rechtsorde zoals wij die kennen niet vanzelfsprekend is.

Herman Tjeenk Willink, de oud vice-president van de Raad van State schreef over de rechtsstaat een lezenswaardige opinie in het NRC afgelopen zaterdag. Ik citeer: “Zij -de democratische rechtsorde dus- is kwetsbaar en behoeft onderhoud. En de laatste veertig jaar is dat onderhoud verwaarloosd. Mijn boodschap is steeds: ‘Pas nu op. Het functioneren van de overheid zelf holt, sluipenderwijze, de democratische rechtsorde uit. Dat is geen organisatorisch probleem, voer voor consultants, maar een politiek probleem. Het gaat om waarden.” [Einde citaat]

Het functioneren van de overheid zelf holt de democratische rechtsorde uit

Toen ik mij op dit verhaal aan het voorbereiden was heb ik mijzelf de vraag gesteld wat ik in de 19 jaar politiek actief zijn in deze raad nu concreet bereikt heb. Waar heb ik nou aanwijsbaar iets nagelaten of het verschil gemaakt.

De eerste laadpaal voor elektrische auto’s kwam bij het station na een motie van mijn hand. Maar die waren er sowieso toch wel gekomen.

We stapten over naar LED straatverlichting, maar ook dat was vanzelf wel gebeurd omdat het niet meer van deze tijd is om dat niet te doen.

Die ene euro subsidie per jaar vanaf 2019 aan de Meerpaal voor het theater wellicht? Boekhoudkundig leiden ze daardoor geen verliezen meer en dat is belangrijk voor het voortbestaan van het theater. Maar groots en meeslepend is het allemaal niet.

Het meest concreet aanwijsbaar wat ik in die 19 jaar heb bereikt is eigenlijk de lamp in deze zaal. Zo’n vier jaar geleden vroeg ik toenmalig burgemeester Aat de Jonge om art 1 van de grondwet zichtbaar te maken in of bij de raadzaal. Hij vond dat een goed idee dat zou worden uitgewerkt in de nieuwe raadzaal na de renovatie.

Het is dus deze grondwetlamp geworden. Ik vind ‘m wel mooi eigenlijk. Want in verlichte woorden boven uw hoofd staat eigenlijk de grondslag van de samenleving zoals we die kennen in Nederland. Er zit ook veel geschiedenis in.

Mensen met verstand van zaken hebben me wel eens vertelt dat Nederland de enige grondwet ter wereld heeft die begin met het woord ‘Allen’.

Allen die zich in Nederland bevinden worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Het maakt dus niet uit of je hier bent geboren, op vakantie bent of wellicht als vluchteling een goed heenkomen zoekt. Je wordt als gelijke behandeld.

Het maakt dus niet uit of je hier bent geboren, op vakantie bent of wellicht als vluchteling een goed heenkomen zoekt. Je wordt als gelijke behandeld.

In het tweede deel wordt discriminatie in een moeite door verboden. Daarin lees je onze geschiedenis. De geloofsemancipatie die leidde tot de Tachtig Jarige Oorlog en de basis legde voor het land zoals we dat nu kennen. De schaamte van de Gouden Eeuw waarin we vooral schaamteloos rijk werden van de slavenhandel zie je er in terug. De emancipatie en gelijke behandeling van de vrouw. Discriminatie op welke grond dan ook is verboden.

Eigenlijk regelen we hier vrij vertaalt dat iedereen in dit land gelijke rechten en gelijke kansen heeft. Iedere vergadering herinnert deze lamp u als gemeenteraad daar aan.

De vraag is alleen wat u er mee doet dat het fundament van onze democratische rechtstaat steeds boven het hoofd hangt.

Want dat de theorie van de lamp ver afstaat van de praktijk is evident. We hoeven maar naar de toeslagenaffaire te kijken. Precies een week geleden meldde de NOS nog dat ouders van niet-Nederlandse afkomst aanzienlijk vaker hard aangepakt zijn.

Tjeenk Willink zei al dat de rechtstaat onderhoud nodig heeft. Want hoe kunnen we van burgers verwachten dan nog vertrouwen te hebben?

Afgelopen verkiezingen heeft minder dan de helft van alle kiezers in deze gemeente de moeite genomen om op u en mij te komen stemmen. De oplossing wordt al te gauw gezocht in andere werkwijzen van de raad. Beter communiceren en meer van binnen naar buiten.

Maar zijn we het niet zelf -zoals Tjeenk Willink stelt- die het functioneren van de overheid uithollen. Ook wij hier lokaal? Bijvoorbeeld in het dossier ‘landjepik’. Is ons handelen in overeenstemming met de boodschap die we uitdragen? Geeft Dronten ook werkelijk de ruimte?

Als het concreet wordt is dat lastig. Want huisvesting voor arbeidsmigranten naast je wijk. Liever niet!

Of als je als jongere niet -zoals dat in de sociologie genoemd wordt- het sociaal kapitaal hebt bij je geboorte van witte hoogopgeleide ouders met goed betaalde banen. En er dus geen sociaal netwerk met bijbehorende faciliteiten is om je vrienden te ontmoeten? Ga je dan hangen op straat of misschien in de parkeergarage?

Afgelopen verkiezingen heeft minder dan de helft van alle kiezers in deze gemeente de moeite genomen om op u en mij te komen stemmen

Dan is die ruimte in Dronten ineens veel minder groot. Noemen we het overlast en hangen we camera’s op.

Gelukkig maar is dat niet het enige wat we doen. Want ook de jongerenwerkers zijn er om contact te zoeken met deze jongeren. Om te zien of we ze een perspectief kunnen bieden en te onderzoeken wat daarvoor nodig is.

Daarmee doen we recht aan het eerste artikel hier boven ons hoofd. Mensen behandelen als gelijken en kansen bieden.

In ons land en dus ook in onze gemeente neemt de ongelijkheid toe. Kloven tussen bevolkingsgroepen worden dieper en breder. Daardoor ontstaat de neiging dat we ons allemaal terugtrekken achter onze eigen muur en de anderen niet meer willen horen of zien. Lekker in de eigen bubbel van het eigen gelijk.

Als politiek hebben we die luxe niet. Want de democratische rechtstaat heeft onderhoud nodig. Als politiek moeten we geen muren optrekken, maar bruggen bouwen. Die kloven overbruggen en er dag dagelijks aan werken dat allen in gelijke gevallen gelijk behandeld worden.

Daar moet je onvermijdelijk maatregelen voor nemen; misschien zelfs beleid voor maken! Maar ik citeer opnieuw Tjeenk Willink: het “is geen organisatorisch probleem, … maar een politiek probleem. Het gaat om waarden.”

Het staat dus niet ter discussie dat we bruggen moeten bouwen en met elkaar die bruggen over moeten. Maar hoe die bruggen er uit zien, welke kleur ze hebben, hoe hoog of breed ze moeten worden. Daar moet het in de politiek over gaan. Dat zijn de waarden. De politieke waarde waar iedere partij voor staat en stemmen voor verzamelt.

Het gaat erom dat je als raad de koers bepaald. De uitvoering in overeenstemming brengt met de waarden die je uitdraagt

In deze zaal moet natuurlijk gesproken worden over bestemmingsplannen, beleidsnota’s en archiefverordeningen. Maar dat is in de kern niet waar het om gaat. Verstandige technische besluiten kunnen worden overgelaten aan ambtenaren of het college. Het gaat erom dat je als raad de koers bepaald. De uitvoering in overeenstemming brengt met de waarden die je uitdraagt. En daarover het debat voert.

Waarvoor zijn we als overheid op aarde? Ik citeerde eerder Socrates als eens. Die formuleerde het zo dat: ‘de wezenlijke overheid slechts het heil der onderdanen beoogd’. Op z’n GroenLinks zou ik bijna zeggen: werken aan geluk van onze inwoners. Daarover zou het moeten gaan. Want dat leidt uit de woorden van artikel 1 die hier boven uw hoofd branden.

Als na vanavond één raadslid nadenkend de ogen zal opslaan naar de lamp en iets van dit gevoel is blijven hangen; heb ik in 19 jaar iets bereikt waar ik trots op ben.

Ik wens u van harte veel waardenvolle debatten doe. Veel wijsheid en bovenal natuurlijk: veel geluk.

0 reacties

Een reactie versturen

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Paul Vermast was van augustus 2003 tot september 2022 (burger)raadslid  voor GroenLinks in de gemeenteraad van Dronten. Daarnaast was hij fractievoorzitter en plaatsvervangend voorzitter van de gemeenteraad. Bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer in 2017 stond hij voor GroenLinks op plaats 38.